VNG Magazine oktober 2025 - Flipbook - Page 17
‘Dat gaat niet zomaar. De minimale kiesgerechtigde leeftijd ligt
vast in de Grondwet. In de eerste
honderd jaar van onze parlementaire democratie was die
zelfs 23 jaar! Tussen het einde
van de Tweede Wereldoorlog
en 1972 is het stap voor stap
verlaagd naar 18 jaar. Voor een
grondwetswijziging moeten de
Tweede en Eerste Kamer twee
keer stemmen: eerst met een
gewone meerderheid, en daarna,
na nieuwe verkiezingen, nog een
keer met een tweederdemeerderheid. Dat is een zware procedure.
Overigens gold er vroeger in
Nederland een lagere leeftijd voor
gemeenteraadsverkiezingen dan
voor de Tweede Kamer. Gemeenten werden gezien als een soort
leerschool van de democratie.’
Wat zou het
Nederland
opleveren
als jongeren
eerder mogen
stemmen?
‘Politici zijn gevoeliger voor de
belangen van de kiezers dan voor
degenen die niet gaan stemmen.
In die redenering zou een jonger
electoraat een grotere aandacht
voor de langere termijn kunnen
opleveren. Hun belangen liggen
verder in de toekomst.’
Hoe werkt
onze stemdrempel?
Nederland staat
opnieuw voor
verkiezingen, en
de roep om lange
termijnbeleid klinkt
steeds luider.
Zou het helpen als
jongeren eerder
mogen stemmen?
En in hoeverre
bepalen gemeenten
de leeftijd van hun
eigen kiezers?
Thorbeckeprofessor
Geerten Boogaard legt
uit hoe het zit.
Kunnen
gemeenten
nu nog zelf
experimenteren
met de leeftijdsgrens?
‘Niet voor de gemeenteraadsverkiezingen. Provincies wilden
in 2018 experimenteren met de
kiesgerechtigde leeftijd voor
de Provinciale Staten, maar dat
werd niet toegestaan door de
minister. Gemeenten kunnen wel
de minimale leeftijd bepalen voor
verkiezingen van wijkraden of
stadsdeelcommissies. Amsterdam en Rotterdam hebben dat
gedaan. En gemeenten mogen
bijvoorbeeld ook onder kinderen
een referendum uitschrijven
om een kinderburgemeester
te benoemen.’
Zijn er eigenlijk
landen waar
de kiesleeftijd
lager dan 18 is?
‘Zeker. De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft dat in 2019
uitgezocht. Brazilië was in 1988
het eerste land dat de leeftijd
voor alle verkiezingen naar
16 verlaagde. In 2007 volgde
Oostenrijk als eerste EU-land,
met een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar.
Daarnaast zijn er landen, zoals
Duitsland, Schotland en
Estland, waar jongeren onder de
18 al wel mogen stemmen voor
lokale of regionale verkiezingen,
maar nog niet voor de landelijke.’
OKTOBER 2025 | 17
Raad gevraagd
Is het makkelijk
om onze kiesleeftijd te
verlagen?
