VNG Magazine oktober 2025 - Flipbook - Page 20
Verkiezingen
De verkiezingen zijn daarmee niet alleen een strijd om
zetels, maar ook om bestuurlijke geloofwaardigheid.
Louwerse wijst op het risico van een langdurig
formatieproces, waarbij beeldvorming de inhoud
overschaduwt. Een middenkabinet kan volgens hem
stabiliteit en ruimte voor langetermijnbeleid bieden,
‘zolang partijen zich committeren en niet bij de
eerste peilingstrend afhaken.’
Formatiespel
Goed, even fast forward. Het is 30 oktober. Nederland
heeft gekozen en het formatiespel begint. Een
verkenner gaat op pad om mogelijke coalities te
inventariseren. Daarna volgt een inhoudelijke fase,
waarin ook een uitnodigingsbeleid geldt: er worden
allerlei adviseurs uitgenodigd om hun rapporten te
bespreken, en zo samen met partijen op inhoud
naar de toekomst te kijken. Dat vergt moed en
vertrouwen van alle politieke partijen die deelnemen
aan het formatieproces.
Mariëtte Hamer
Maar daar ontbreekt het volgens oud-informateur
Mariëtte Hamer juist vaak aan. Toen zij in 2021
haar informatieopdracht kreeg, was het politieke
klimaat getekend door het ‘functie-elders-incident’.
‘We begonnen al met argwaan’, vertelt ze.
‘Incidenten aan de buitenkant bevorderen de sfeer
niet, en daarmee loopt ook het vertrouwen in
elkaar een deuk op.’
Hamer pleit voor een formatieproces dat niet begint
bij de vraag ‘wie met wie?’, maar bij gezamenlijke
langetermijndoelen. Dat maakt ideologische verschillen beter overbrugbaar. ‘Belangrijk bij het maken van
een regeerakkoord is dat je niet alleen kijkt naar wat
er in deze kabinetsperiode moet gebeuren, maar ook
daarna. En om vervolgens terug te rekenen naar concrete maatregelen. De Denktank Nederland 2040 (zie
kader) heeft bijvoorbeeld op die manier al vooruitgekeken en een concrete visie geleverd.’
Vaak kan een
langetermijnvisie
helpen om knopen
door te hakken
‘Als SER-voorzitter hielp het mij vaak om verder
vooruit te kijken, omdat de verschillen vaak vooral
zitten in de maniér waarop mensen naar de korte
termijn kijken en niet tot welke langetermijndoelen
ze willen komen’, vertelt Hamer. ‘Dat zie je nu ook
het politieke debat: de één wil een btw-verhoging,
de andere verhaalt 昀椀nanciering op een andere vorm
van belasting. Vaak kan een langetermijnvisie
helpen om zulke knopen door te hakken.’
Denktank Nederland 2040
In dit rapport schetst de denktank Nederland 2040
een toekomst waarin Nederland krachtiger, groener
en menselijker is, met een concrete visie over hoe
dat land eruit ziet. Een paar voorbeelden:
invoering van een garantie-inkomen voor
bestaanszekerheid;
1 miljoen nieuwe woningen (waarvan 600.000
in Novex-wijken);
klimaatneutrale energievoorziening;
75% circulaire bouw;
jaarlijks circa 1% economische groei.
Daarnaast pleit de denktank onder andere voor
versterking van de democratie via burgerberaden en
langere zittingstermijnen. Meer lezen? Download
het boek gratis op toekomstnederland2040.nl.
20 | VNG MAGAZINE
