VNG Magazine oktober 2025 - Flipbook - Page 21
Toch ziet de oud-informateur dat partijen
tijdens een kabinetsformatie vaak in
campagnestand blijven hangen, wat het
proces vertraagt. ‘De informateur en de
partijleiders worden elke dag gevraagd
door journalisten om verslag te doen van
de ontwikkelingen. Bij geen enkele onderhandeling zou zoiets goed werken, en een
kabinetsformatie is daar geen uitzondering
op. Het voedt wantrouwen. Niet in de
laatste plaats omdat je tijdens de gesprekken achter gesloten deuren bezig bent met
het gladstrijken van wat mensen over
elkaar hebben gezegd in de pers. Geef het
onderhandelingsproces dus ook soms een
paar dagen de tijd en kondig aan wanneer
je weer met de pers communiceert.’
Politicoloog Simon Otjes bevestigt dat een
formatie vaak draait om beeldvoming.
Ook verwacht hij dat de komende verkiezingen leiden tot méér fragmentatie, niet
minder. ‘Partijen die in het vorige kabinet zaten,
worden waarschijnlijk afgestraft, en onderlinge uitsluitingen blijven het vormen van een stabiel kabinet moeilijk maken.’ Otjes wijst op het verval van
het brede politieke midden. ‘Dat verval is zichtbaar
in de manier waarop partijen elkaar strategisch
uitsluiten, vooral rond de PVV. Daarbij spelen niet
alleen inhoudelijke verschillen een rol, maar
ook electorale risico’s: partijen
vrezen gezichtsverlies en willen
hun geloofwaardigheid richting
de
volgende
verkiezingen
behouden.’ Ook dit versterkt de
neiging tot kortetermijnpolitiek.
En dat is onnodig, stelde Sharon
Dijksma onlangs in Buitenhof
vast: ‘Veel dossiers komen niet
van de kant, terwijl het land
snakt naar doorbraken. Op het
terrein van woningbouw. Op het
terrein van migratie. Ik denk ook
dat dat over de partijen heen mogelijk is. Er liggen
goede voorstellen van de staatscommissie. Daar is
breed draagvlak voor. Dus laten we niet voortdurend doen alsof we het niet eens zouden kunnen
worden.’
kiezingsprogramma’s, staan gemeenten voor
urgente keuzes die niet kunnen wachten.
Tweede Kamerlid Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA) weet er alles van. Haar ervaring als
wethouder in Tilburg (2018-2023) heeft haar een
scherp oog gegeven voor de uitvoeringsrealiteit
van gemeenten. ‘Mijn werk in de gemeentepolitiek
helpt me enorm in de Kamer’, zegt ze. ‘Zeker bij
dossiers rond bestaanszekerheid zie ik hoe
gemeenten verantwoordelijkheid dragen, maar niet de
bevoegdheden of middelen hebben om echt door te pakken.’
Laten we niet
voortdurend doen Haar betrokkenheid bij de heralsof we het niet vorming van de Participatiewet
een goed voorbeeld van de
eens zouden kunnen istrage
processen. Al vanaf 2019
jaagde
zij als wethouder, en
worden
Gemeenten in de wacht
Zonder vertrouwen, visie en moed blijft de formatie
een rituele dans. Maar ondertussen hebben
gemeenten en burgers behoefte aan stabiliteit en
duidelijke keuzes. Want terwijl landelijke partijen
onderhandelen over regeerakkoorden en ver-
Simon Otjes
Esmah Lahlah
later vanuit de VNG, veranderingen aan in de wet die de
bijstand regelt. Pas in april 2025
– ruim twee jaar na haar installatie in de Tweede
Kamer – werd de Participatiewet in balans, in aangepaste vorm, aangenomen.
‘Natuurlijk is het bijzonder dat ik, na mijn rol als
wethouder, als Tweede Kamerlid nog meer mocht
verbeteren aan dezelfde wet’, vertelt ze. ‘Maar het is
wrang om te zien hoeveel tijd er zit tussen het aanjagen van een onderwerp vanuit lokaal bestuur en
het moment dat iets daadwerkelijk in de Kamer
wordt behandeld. De afgelopen periode is niet alleen
instabiel geweest; alles stond volkomen stil.’
OKTOBER 2025 | 21
