VNG magazine september 2025 - Flipbook - Page 20
Weerbaarheid
de tweede verdieping geen stromend water meer
uit de kraan. De liften doen het niet. Een generator
in 昀氀ats is waanzinnig belangrijk, zeker voor kwetsbare bewoners.’
De rol van de bevolking
Ze deelden hun voedsel. Hun drinken. Hun huis. Hun
land. Zonder de vrijgevigheid van de inwoners had
Pereshchepyne nooit zo’n grote schare ontheemden
kunnen opvangen. Burgers zijn niet alleen mensen
voor wie je als gemeente zorgt. Zeker in crisissituaties spelen ze een cruciale rol bij het functioneren
van een samenleving. Omdat ze voor elkaar zorgen.
Omdat ze de moraal erin houden. ‘We blijven alleen
overeind als we de spirit hoog houden. Maar dat is
een uitdaging’, zegt Tsvirkun. ‘We hebben het niet
breed. Er valt genoeg te klagen. Je hebt altijd
mensen die dat luid en duidelijk doen, de demotive-
rende leiders. Als gemeente doen we ons best in
elke gemeenschap motiverende leiders te creëren.
Mensen die keuzes kunnen uitleggen. Die anderen
aansporen ook iets bij te dragen.’ Jonkman denkt
gelijk aan de Verenigingen voor Plaatselijk Belang
in alle Opsterlandse dorpen. Verenigingen die de
belangen van dorpen en inwoners behartigen. En de
gemeente helpen boodschappen te communiceren.
‘Ook in noodsituaties zouden zij ons goed kunnen
helpen. Dat kunnen we meenemen in onze nog te
formuleren strategie.’
Burgerparticipatie
Het is een ontwikkeling die ook Hartsuijker opviel in
gesprekken met vertegenwoordigers van Oekraïense
gemeenten. De rol van burgers in lokale besluitvorming is gegroeid sinds de oorlog. ‘Daarvóór deden ze
wel aan burgerparticipatie, luisterden ze naar inwoners, maar meer in theorie. In de praktijk deden ze er
niet veel mee. Ophalen wat er nodig is, wat inwoners
vinden dat er gedaan moet worden, is een continu
proces geworden.’ Nederlandse gemeenschappen
zijn hier ook geschikt voor, denkt Hartsuijker. ‘We
hebben al veel vrijwilligersnetwerken. Gemeenten
zouden al kunnen nadenken hoe ze deze netwerken
kunnen versterken en engageren om ook in noodsituaties bij te dragen, mocht het ooit zover komen.’
Leiderschap
‘We kunnen op zoveel
manieren helpen’
Het begon met een particulier initiatief in zijn gemeente om
spullen naar Oekraïne te rijden. Voor hij het wist zat Jonkman zelf
in een busje met aggregaten, knuffels en speelgoed. En al snel
begon ook de gemeente of昀椀ciële steun aan Oekraïne te leveren.
Door afgeschreven voertuigen te doneren, bijvoorbeeld. Of door
recent de burgemeester en een ambtenaar van de Oost-Oekraïense
gemeente Nedryhailiv te verwelkomen voor een 14-daagse, in het
kader van het Europese ondersteuningsprogramma TIPS4UA.
‘Ze kwamen bijvoorbeeld kijken hoe onze waterschappen functioneren, onze afvalscheiding, of onze sociale werkvoorziening. Er zijn
zoveel manieren om de mensen in Oekraïne te helpen. Met kennis,
maar ook met fysieke hulp. Van medicijnen tot auto’s, laptops of
rolstoelen. Ook als deze spullen kapot of afgekeurd zijn, want ze
repareren daar alles. Vandaar de oproep aan gemeenten: gooi het
dus vooral niet weg als je het ook kunt doneren.’ VNG International
zal proberen vraag en aanbod zo goed mogelijk bij elkaar te brengen.
Toch benadrukt Tsvirkun de rol die gemeenten
spelen tijdens de Russische invasie. ‘Welke steun
onze inwoners ontvangen, hangt uiteindelijk van
onze inzet af.’ Het is een opmerking die Jonkman
niet zal verbazen. Toen hij ooit een auto met goederen voor Nedryhailiv naar de Oekraïense grens reed,
was het burgemeester Volkov zelf die de wagen in
ontvangst nam en 1.100 kilometer terug naar zijn
gemeente reed. ‘Burgemeesters hebben een enorme
verantwoordelijkheid. Het is een van de beroepen die
de beoefenaars veelal uitzondert van de mobilisatie.
Maar deze mensen weten dat ze een cruciale rol
spelen in hun gemeenschap, en dat het belangrijk is
dat ze dat ook laten zien.’ Tsvirkun: ‘Ik denk dat we
het goed doen met elkaar, als gemeente én gemeenschap. Dat we er onder deze omstandigheden het
beste van maken. Ik kan niet zeggen dat iedereen
tevreden is, of dat we overladen worden met bedankjes en complimenten. Maar dat hoeft ook niet.
Een lach is voldoende motivatie voor mij. Want als
mensen lachen, betekent het dat we hun problemen
helpen oplossen. Als we blijven lachen, zijn we één
stap dichter bij de overwinning.’
Dit artikel werd begin augustus geschreven en gaat dus
om de situatie zoals op dat moment bekend.
20 | VNG MAGAZINE
